ព្រះរាជក្រឹត្យ តែងតាំងមុខតំណែង ឯកឧត្តម ឯម ច័ន្ទមករា ជារដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួង ស.អ.យ បន្ថែមលើមុខងារបច្ចុប្បន្ន
ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ គឺជាយន្តការសម្របសម្រួលថ្នាក់ជាតិ និងពិគ្រោះយោបល់លើបញ្ហាពិការភាព ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០៧០៩/០១០ ចុះថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៩ ក្នុងច្បាប់ស្តីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ។
ដើមឡើយ ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរយៈប្រកាសលេខ ៣០៨ ស.ក.ប.យ ចុះថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៩ របស់ក្រសួងសង្គមកិច្ច ការងារ បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងយុវនីតិសម្បទា (MOSALVY) និងអន្តរក្រសួង ព្រមទាំងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិរួមមាន អង្គការ Handicap International (HI), Cambodia Trust (CT), Veteran International (VI), International Committee of the Red Cross (ICRC) របស់ក្រសួងសង្គមកិច្ច ការងារ បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងយុវនីតិសម្បទា។
ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការមានប្រភពដើមចេញពីក្រុមការងារពិសេស (TASK FORCE) ដែលបានបង្កើតឡើងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៥-១៩៩៧ ដោយមានសមាសភាពពីតំណាងក្រសួងសង្គមកិច្ច ការងារ បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងយុវនីតិសម្បទា (MOSALVY) តំណាងអង្គការជាតិអន្តរជាតិដែលកំពុងធ្វើការងារលើវិស័យពិការភាព។ បន្ទាប់មកក្រុមការងារពិសេសនេះបានក្លាយទៅជា គណៈកម្មការសកម្មភាពជនពិការ។
ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់ឆ្នាំ២០០៩ ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ គឺជាស្ថាប័នអចិន្រ្តៃយ៍មួយពាក់កណ្តាលរដ្ឋាភិបាល និង ពាក់កណ្តាលមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដើម្បីជំនួសគណៈកម្មការសកម្មភាពជនពិការដែលត្រូវបានបញ្ចប់អាណត្តិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសកម្ម ភាពជនពិការ មានភារកិច្ចសំខាន់ផ្តល់ការពិគ្រោះយោបល់ស្តីពីគោលនយោបាយដែលពាក់ព័ន្ធទៅនិងការអភិវឌ្ឍ និងគាំទ្រដល់ សេវាកម្មនានាសម្រាប់ជនពិការ។
ក្រោយពីច្បាប់ស្តីពីកិច្ចការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការបានចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ២០០៩ ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ គឺជាស្ថាប័នសម្របសម្រួលអចិន្រ្តៃយ៍មួយពាក់កណ្តាលរដ្ឋាភិបាល និងពាក់កណ្តាលអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីជំនួសគណៈកម្មការសកម្មភាពជនពិការ ដែលត្រូវបានបញ្ចប់អាណត្តិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ មានភារកិច្ចសំខាន់ផ្តល់ការពិគ្រោះយោបល់ស្តីពីគោលនយោបាយដែលពាក់ព័ន្ធទៅនិងការអភិវឌ្ឍ និងគាំទ្រដល់សេវាកម្មនានាសម្រាប់ជនពិការ។
ចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីកិច្ចការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការដែលបានចូលជាធរមាន នៅថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៩ ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការមានតួនាទី៖ (១)ផ្តល់ការពិគ្រោះយោបល់ជំនាញលើបញ្ហាពិការភាព និងការស្តារលទ្ធភាពពលកម្ម (២)ជួយក្រសួងស្ថាប័ន និងអង្គការពាក់ព័ន្ធក្នុងការរៀបចំគោលនយោបាយ ផែនការជាតិនិងយុទ្ធសាស្រ្តដែលមានការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងពិការភាព និងការស្តារលទ្ធភាពពលកម្ម (៣)ជំរុញការអនុវត្តគោលនយោបាយ ច្បាប់ និងបទបញ្ជាផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធ និងបញ្ហាពិការភាព និងស្តារលទ្ធភាពពលកម្ម (៤)លើកសំណើកែសម្រួលបំពេញបន្ថែម ធ្វើវិសោធនកម្មគោលនយោបាយច្បាប់ និងបទបញ្ជាផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាពិការភាព (៥)តាមដានវាយតម្លៃការអនុវត្តគោលនយោបាយ ផែនការជាតិ ច្បាប់និងបទបញ្ជាផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាពិការភាព (៦)ទំនាក់ទំនងជាមួយសហគមន៍ជាតិអន្តរជាតិ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ គៀរគរប្រភពធនធានទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ច្បាប់ក៏បានកំណត់អំពីសមាសភាពក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការមានដូចជា៖ រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកវិស័យសង្គមកិច្ចឬតំណាងជាប្រធាន, តំណាងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ, តំណាងអង្គការជនពិការ, តំណាងអង្គការ និយោជក និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើសកម្មភាពជួយដល់ជនពិការ។
តាមរយៈច្បាប់ស្តីពីកិច្ចការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការបានកំណត់អំពីការរៀបចំសមាសភាពនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការដោយអនុក្រឹត្យ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យលេខ ៥៩អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទីថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១០ ស្តីពីការរៀបចំសមាសភាពនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ។ ក្នុងអនុក្រឹត្យនេះបានកំណត់អំពីការបង្កើតលេខាធិការដ្ឋានមួយដែលជាអង្គភាពប្រតិបត្តិដែលមានទីតាំងនៅក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា ដែលដឹកនាំដោយលេខាធិការមួយរូប តែងតាំងដោយអនុក្រឹត្យនិងលេខាធិការរងមួយចំនួនតាមការចាំបាច់ដែលតែងតាំងដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា។ ការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃលេខាធិការដ្ឋានត្រូវកំណត់ដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា។ ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា បានចេញប្រកាសលេខ ៥៦១ ស.អ.យ. ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១ ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់លេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការដែលមាន៧ផ្នែកគឺ ១).ផ្នែករដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុ ២).ផ្នែកទំនាក់ទំនងនិងកៀរគរធនធាន ៣).ផ្នែកត្រួតពិនិត្យ វាយតម្លៃ និងបូកសរុប ៤).ផ្នែកគោលនយោបាយ ច្បាប់ ផែនការ និងផ្សព្វផ្សាយ ៥).ផ្នែកសុខភាពនិងស្តារលទ្ធភាពពលកម្ម ៦).ផ្នែកអប់រំកុមារពិការនិងស្រ្តីពិការ ៧).ផ្នែកបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បង្កើតមុខរបរ និងដោះស្រាយការងារ មានមូលហេតុ២ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលមើលឃើញអំពីឱកាសពង្រីកសក្តានុពលដល់ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការគឺ ទី១).ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផ្តល់សច្ចាប័នអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិជនពិការហើយក៏ក្លាយជារដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញានេះនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣ និងទី២).រាជរដ្ឋាភិបាលក្លាយជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃទស្សវត្សរ៍ជនពិការប្រចាំតំបន់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិកលើកទី៣ ឆ្នាំ២០១៣-២០២២ ដោយបានចូលរួមរៀបចំនិងអនុម័ត យុទ្ធសាស្រ្តអ៊ីនឈាន់ ធ្វើឱ្យសិទ្ធិក្លាយជាការពិត សម្រាប់ជនពិការនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកចំនួន ៦៥០លាននាក់នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ដល់ថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១២ នៅទីក្រុងអ៊ីនឈាន់ សាធារណៈរដ្ឋកូរ៉េ ដែលមានប្រទេសជាសមាជិករបស់អេស្កាប់ចំនួន ៥៣ប្រទេស គឺអាហ្វកានីស្ថាន, អារម៉ឺនី, អូស្រ្តាលី, អាហ្ស៊ែបៃហ្សង់, បង់ក្លាដែស, ប៊ូតង់, ប្រ៊ុយណេដារុយសាឡឹម, កម្ពុជា, ចិន, កូរ៉េខាងត្បូង, ហ្វីជី, បារាំង, ហ្សរហ្ស៊ី, ឥណ្ឌា, ឥណ្ឌូនេស៊ី, អ៊ីរ៉ង់អ៊ីស្លាម, ជប៉ុន, កាស្សាស្ថាន, គីរីបាទី, គៀស៊ីស្ថាន, ឡាវ, ម៉ាឡេស៊ី, ម៉ាល់ឌីវ, ម៉ារសាលអាយឡែន, មីក្រូនេស៊ីរដ្ឋសហព័ន្ធ, ម៉ុងហ្គោលី, ភូមា, ណូរូ, នេប៉ាល់, ហូឡង់, ណូវ៉េលហ្សេឡង់, ប៉ាគីស្ថាន, ប៉ាឡូ, ប៉ាពូញូហ្គីណេ, ហ្វីលីពីន, កូរ៉េខាងជើង, រុស្សី, សាម៉ូអា, សឹង្ហបូរី, សូឡូម៉ុនអាយឡែន, ស្រីលង្កា, តាហ្សីគីស្ថាន, ថៃ, ទីម័រខាងកើត, តុងហ្គោ, ទួរគី, ទួរមេនីស្ថាន, ទូវ៉ាលូ, អង់គ្លេសនិងអៀរឡង់ខាងជើង, សហរដ្ឋអាមេរិក, អ៊ុយបេគីស្ថាន, វ៉ានូអាទូ, វៀតណាម, និងប្រទេសសមាជិកធម្មតា ៩ប្រទេស គឺ អាមេរិឃេនសាម៉ូអា, ឃូកអាយឡែន, ហ្រ្វេនប៉ូលីនេស៊ី, ហ្គាម, ចិនហុងកុង, ចិនម៉ាកាវ, ញូវកាឡេដូនី, នីយូ និងម៉ារីយ៉ាណាអាយឡែនខាងជើងចុះហត្ថលេខា។
រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានឯកភាពកែសម្រួលអនុក្រឹត្យលេខ៥៩ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ទៅអនុក្រឹត្យថ្មីលេខ ២១៦ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី០២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ ដោយបាន៖
ក.បន្ថែមតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ ក.ស.ជ ចំនួន០៤ សំខាន់ៗរួមមាន (១). រៀបចំទិវាជនពិការជាតិ ទិវាជនពិការអន្តរជាតិ និងទិវាជនពិការផ្សេងៗទៀត (២). រៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនិងផែនការសកម្មភាពទាក់ទងនឹងពិការភាព (៣). ដឹកនាំ ចាត់ចែង អនុវត្ត និងធ្វើរបាយការណ៍បូកសរុបលើការអនុវត្តអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិជនពិការ (៤). រៀបចំរបាយការណ៍ស្តីពីស្ថានភាពជនពិការ ជូនរាជរដ្ឋាភិបាល។
ខ. បន្ថែមសម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីជាប្រធានកិត្តិយស
គ.ប្រែក្លាយលេខាធិការដ្ឋានដែលមានអង្គភាពចំណុះ៧ផ្នែក ទៅជាអគ្គលេខាធិការដ្ឋានដែលមានអង្គភាពចំណុះ៥ផ្នែក គឺ(១). ផ្នែក រដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ (២). ផ្នែកសិទ្ធិជនពិការ (៣). ផ្នែកសុខុមាលភាព និងស្តារលទ្ធភាពពលកម្ម (៤). ផ្នែកសមាហរណកម្មជនពិការ និង(៥). ផ្នែកអភិវឌ្ឍសេវាពិការភាព និងបានបង្កើនឋានៈលេខាធិការ ឋានៈស្មើប្រធាននាយកដ្ឋាន លេខាធិការរងឋានៈស្មើអនុប្រធាននាយកដ្ឋាន ប្រធានផ្នែកឋានៈស្មើប្រធានការិយាល័យ ឱ្យទៅជាអគ្គលេខាធិការ ឋានៈស្មើអនុរដ្ឋលេខាធិការ អគ្គលេខាធិការរងឋានៈស្មើអគ្គនាយក និងប្រធានផ្នែកឋានៈស្មើប្រធាននាយកដ្ឋាន។
ឃ.បង្កើតក្រុមការងារសកម្មភាពជនពិការនៅតាមក្រសួង ស្ថាប័នតាមរយៈប្រកាសលេខ០០១ ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមការងារសកម្មភាពជនពិការក្រសួង ស្ថាប័ន ង.បង្កើតក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការនៅតាមរាជធានីខេត្ត តាមរយៈប្រកាសលេខ០០២ ច.បង្កើតគណៈកម្មាធិការ និងអនុគណៈកម្មាធិការជំនាញ
- ច្បាប់ស្តីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ
- ព្រះរាជក្រិត្យ តែងតាំង អគ្គលេខាធិការរង
- ព្រះរាជក្រិត្យ តែងតាំង អគ្គលេខាធិការរង ឯកឧត្តម ស្រី ចាន់
- ព្រះរាជក្រឹត្យត្រាស់បង្គាប់ តែងតាំងមុខតំណែង ឯកឧត្តម អ៊ុង សម្បត្ដិ ជាអគ្គលេខាធិការ នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ
- ព្រះរាជក្រឹត្យត្រាស់បង្គាប់ តែងតាំងមុខតំណែង និងផ្តល់ឋានៈដល់ឯកឧត្តម វ័ន កុយ ជាអគ្គលេខាធិការរង នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ក្រុមប្រឹក្សាសកម្មភាពជនពិការ